Union Professionnelle d'Architectes
Beroepsunie Van Architecten

UNESCO NARA document over authenticiteit 1994 (vertaling)

Inleiding

1. Wij, deskundigen verzameld in Nara (Japan), willen graag de vrijgevigheid en intellectuele visie van de Japanse autoriteiten eren, die ons toelieten bijeen te komen om traditionele opvattingen omtrent cultureel erfgoedbehoud in vraag te stellen en om een debat te openen over de manieren en middelen om het perspectief te verbreden met het oog op een groter respect voor diversiteit in cultuur en patrimonium bij de praktijk van erfgoedbehoud.

2. Wij hebben het door het Werelderfgoedcomité voorgestelde discussiekader ten volle gewaardeerd. Deze verklaarde een concept van authenticiteit met respect voor de culturele en sociale waarden van elk land te willen toepassen bij het onderzoek van de aan hem voorgelegde registratiedossiers.

3. Het “Nara Document over Authenticiteit” is ontworpen in de geest van het “Handvest van Venetië, 1964”. Het breidt  dit conceptueel verder uit. Er wordt nota genomen van de essentiële plaats die cultureel erfgoed tegenwoordig in bijna alle samenlevingen inneemt.
4. In een wereld die ten prooi valt aan de krachten van mondialisering en banalisering en waarin de vraag naar culturele identiteit soms tot uiting komt door agressief nationalisme en de eliminatie van minderheidsculturen, bestaat de voornaamste bijdrage van het rekening houden met authenticiteit erin, ook bij erfgoedbehoud, om alle facetten van het collectieve geheugen van de mensheid te respecteren en te beklemtonen.

Culturele diversiteit en erfgoeddiversiteit

5. De diversiteit van culturen en cultureel erfgoed vormt een onvervangbare intellectuele en spirituele rijkdom voor de hele mensheid. Het moet erkend worden als een essentieel aspect van de ontwikkeling ervan. Niet alleen de bescherming, maar ook de promotie ervan blijven fundamentele factoren in de ontwikkeling van de mensheid.
6. Deze diversiteit komt zowel in ruimtelijke als in temporele dimensie tot uitdrukking, zowel voor culturen als voor de levensstijlen die daarmee verbonden zijn. In het geval dat verschillen tussen culturen de oorzaak zijn van conflictsituaties, vereist respect voor culturele diversiteit erkenning van de legitimiteit van de specifieke waarden van alle betrokken partijen.

7. Culturen en samenlevingen drukken zich uit in vormen en manieren van expressie, zowel tastbaar als niet-tastbaar, die hun erfgoed vormen. Deze vormen en modaliteiten moeten worden gerespecteerd.

8. Het is belangrijk te herhalen dat de UNESCO het feit dat het culturele erfgoed van ieder mens het culturele erfgoed van iedereen is, als een fundamenteel principe beschouwt. Op deze manier behoren de verantwoordelijkheden voor erfgoed, en voor het beheer ervan, in de eerste plaats toe aan de culturele gemeenschap die het genereert of aan degene die er de leiding over heeft. Het naleven van charters en conventies met betrekking tot cultureel erfgoed impliceert echter de aanvaarding van de verplichtingen en de ethiek die de basis vormen van deze handvesten en conventies. Daarom is het afwegen van de eigen eisen met betrekking tot eenzelfde erfgoed zeer wenselijk, echter zonder dat dit in strijd is met de fundamentele waarden van de culturen van deze gemeenschappen.

Waarden en authenticiteit

9. Het behoud van historisch erfgoed, in al zijn vormen en uit alle perioden, vindt zijn rechtvaardiging in de waarden die aan dit erfgoed worden toegekend. De meest accuraat mogelijke perceptie van deze waarden hangt onder meer af van de geloofwaardigheid van de informatiebronnen erover. Hun kennis, begrip en interpretatie in relatie tot de oorspronkelijke en latere kenmerken van het erfgoed, de historische toekomst en de betekenis ervan, vormen de basis van het oordeel over de authenticiteit van het betreffende werk en betreft zowel de vorm als het materiaal van het betrokken erfgoed.

10. Authenticiteit, zoals deze aldus wordt beschouwd en bevestigd in het "Handvest van Venetië", lijkt de essentiële kwalificatiefactor te zijn met betrekking tot de geloofwaardigheid van de beschikbare informatiebronnen. Zijn rol is van cruciaal belang, zowel bij elke wetenschappelijke studie, conservatie- of restauratie-interventie als bij de procedure voor inschrijving op de Werelderfgoedlijst of bij elke andere inventarisatie van cultureel erfgoed.

11. Zowel waardebeoordelingen toegekend aan erfgoed als aan geloofwaardigheidsfactoren van informatiebronnen kunnen verschillen van cultuur tot cultuur, en zelfs binnen dezelfde cultuur. Het is daarom onmogelijk dat waarde- en authenticiteitsoordelen hierover gebaseerd zijn op enkelvoudige criteria. Integendeel, het respect dat deze culturen toekomt vereist dat elk werk wordt beschouwd en beoordeeld in relatie tot de criteria die de culturele context kenmerken waartoe het behoort.

12. Bijgevolg is het van het grootste en dringendste belang dat de specifieke kenmerken die verband houden met de waarden van het erfgoed, evenals de geloofwaardigheid en betrouwbaarheid van de informatiebronnen erover, in elke cultuur worden erkend.

13. Afhankelijk van de aard van het monument of de plek en de culturele context ervan wordt het oordeel over de authenticiteit gekoppeld aan diverse informatiebronnen. Deze omvatten ontwerp en vorm, materialen en inhoud, gebruik en functie, traditie en technieken, situatie en locatie, geest en uitdruking, oorspronkelijke staat en historische ontwikkeling. Deze bronnen zijn intern aan het werk of extern. Het gebruik van deze bronnen biedt de mogelijkheid om cultureel erfgoed te beschrijven in zijn specifieke artistieke, technische, historische en sociale dimensies.

Bijlage 1

Suggesties voor vervolg op het document (voorgesteld door H. Stovel)
1. Respect voor de diversiteit van culturen en erfgoed vereist een aanhoudende inspanning om het opleggen van mechanische formules of gestandaardiseerde procedures te vermijden bij pogingen om de authenticiteit van een monument of een plek te definiëren en te evalueren.

2. De waardering van authenticiteit met respect voor culturen en de diversiteit van het erfgoed vereist een aanpak die culturen aanmoedigt om zichzelf uit te rusten met analysemethoden en instrumenten die hun aard en hun behoeften weerspiegelen. Dergelijke benaderingen kunnen verschillende punten gemeen hebben, waaronder de inspanningen die daarvoor nodig zijn :

• Ervoor zorgen dat bij de beoordeling van de authenticiteit sprake is van multidisciplinaire samenwerking en de adequate inbreng van alle beschikbare expertise en kennis;
• Ervoor zorgen dat de erkende waarden werkelijk representatief zijn voor een cultuur en de diversiteit van haar belangen, met name op het gebied van monumenten en locaties;
• Documenteer duidelijk de specifieke aard van de authenticiteit van monumenten en locaties, als leidraad voor de behandeling en monitoring ervan;
• Actualiseer beoordelingen van de mate van authenticiteit in het licht van evoluerende waarden en context.

3. Het is bijzonder belangrijk om ervoor te zorgen dat erkende waarden vertegenwoordigd zijn en dat het identificatieproces ervan acties omvat om, voor zover mogelijk, een multidisciplinaire en gemeenschappelijke consensus hierover te ontwikkelen.

4. De aanpak moet gebaseerd zijn op internationale samenwerking tussen iedereen die geïnteresseerd is in het behoud van cultureel erfgoed en moet bijdragen aan deze samenwerking om het universele respect en begrip van de diversiteit van culturele waarden en uitingen te vergroten.

5. De voortzetting van deze dialoog en de uitbreiding ervan naar de verschillende regio's en culturen van de wereld vormt een voorwaarde voor het vergroten van de praktische waarde van de aandacht die wordt besteed aan authenticiteit bij het behoud van het gemeenschappelijk werelderfgoed.

6. Een groter publiek bewustzijn van deze dimensie van erfgoed is absoluut noodzakelijk om tot concrete maatregelen te komen die het mogelijk maken de getuigenissen uit het verleden veilig te stellen. Dit betekent dat we een beter begrip moeten ontwikkelen van de waarden die cultuurgoederen op zichzelf vertegenwoordigen, en dat we de rol moeten respecteren die monumenten en locaties spelen in de hedendaagse samenleving.

Bijlage II

Definities
Conservering : omvat alle handelingen die tot doel hebben een werk te begrijpen, de geschiedenis en de betekenis ervan te kennen, de materiële bescherming ervan te verzekeren en eventueel de restauratie en de verbetering ervan. (Cultureel erfgoed omvat monumenten, gebouwde omgeving en locaties zoals gedefinieerd in artikel 1 van de Werelderfgoedconventie).
Informatiebronnen : alle monumentale, schriftelijke, mondelinge en figuratieve bronnen die ons in staat stellen de aard, bijzonderheden, betekenis en geschiedenis van een werk te kennen.

Het Nara-document over authenticiteit werd opgesteld door 45 deelnemers aan de Nara-conferentie over authenticiteit onder de Werelderfgoedconventie, gehouden in Nara, Japan, van 1 tot 6 november 1994, op uitnodiging van het Departement voor Culturele Zaken van de Japanse regering en Nara. Prefectuur. Het directoraat organiseerde de Nara-conferentie in samenwerking met UNESCO, ICCROM en ICOMOS. Deze definitieve versie van het Nara-document is geschreven door de twee algemene rapporteurs van de Conferentie, de heer Raymond Lemaire en de heer Herb Stovel.

bronnen :

UNESCO https://whc.unesco.org/archive/nara94.htm 
ICOMOS https://www.icomos.org/fr/179-articles-en-francais/ressources/charters-and-standards/386-the-nara-document-on-authenticity-1994